Szeroki sojusz w Berlinie wzywa do organizowania imprez i zgromadzeń w dniach 8 i 9 maja 2022 r. w ważnych miejscach pamięci w Berlinie.

My, uczestnicy sojuszu „Pamięć przeciwko wojnie”, zapraszamy do aktywnego udziału organizacje, stowarzyszenia, fundacje, grupy, korporacje, zespoły, artystów i dziennikarzy.

Sojusz zobowiązuje się do przestrzegania następujących wytycznych dotyczących upamiętniania i postępowania w związku z 8-9 maja.

• Druga wojna światowa, która zakończyła się w Europie 8 i 9 maja 1945 r. kapitulacją Niemiec, rozpoczęła się 1 września 1939 r. wraz z niemiecką inwazją na Polskę. Była to zbrodnia popełniona przez nazistowskie Niemcy przeciwko ludzkości, która pochłonęła ponad 70 milionów istnień ludzkich. Na Wschodzie była prowadzona jako rasistowska wojna eksterminacyjna, w której zginęło ponad 5 milionów obywateli polskich i około 27 milionów obywateli radzieckich wszystkich narodowości, w tym miliony Żydów i setki tysięcy członków różnych grup romskich, systematycznie mordowanych przez Niemców z pobudek rasistowskich.

• Związek Radziecki (a dziś Rosja) mówi o „Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej” 1941-1945, pomijając fakt, że uczestniczył w wojnie w latach 1939-1941, w jej pierwszej fazie, jako sojusznik hitlerowskich Niemiec. Okupacja i podział Polski między Niemcy i Związek Radziecki były pierwszym krokiem, po którym nastąpiło wiele zbrodni popełnionych przez obie totalitarne dyktatury w Europie. Uwzględnienie zbrodni sowieckich, takich jak mord na polskich oficerach (Katyń), w żaden sposób nie relatywizuje zbrodni niemieckich – raczej uświadamia, że Niemcy ponoszą współodpowiedzialność. Pakt Hitler-Stalin z 23 sierpnia 1939 r. stworzył podstawy do niemieckiej inwazji i okupacji Polski oraz sowieckiej inwazji na wschodnie ziemie polskie.

• Niezależnie od tego, czy koniec wojny w Europie nazywany jest „Dniem kapitulacji”, „Dniem wyzwolenia” czy „Dniem zwycięstwa” – nazistowskie Niemcy zostały szczęśliwie pokonane w 1945 r. przez aliantów, tj. Związek Radziecki, USA, Wielką Brytanię i Francję, przy wsparciu Polski i innych państw, kończąc w ten sposób II wojnę światową w Europie.

• W skład zwycięskiej Armii Radzieckiej (Czerwonej) wchodzili żołnierze i kobiety należący do różnych grup etnicznych, pochodzący ze wszystkich republik składowych ZSRR – należy to szczególnie uwzględnić w dzisiejszym upamiętnieniu. Utożsamianie zwycięstwa Związku Radzieckiego ze „zwycięstwem Rosji” nie jest poprawne.

• Niemcy ponoszą szczególną odpowiedzialność historyczną m.in. wobec Ukrainy i Białorusi. W czasie II wojny światowej Rosja była częściowo okupowana przez nazistowskie Niemcy i ich sojuszników, a Ukraina, Białoruś i inne republiki na zachodzie ZSRR – całkowicie. Tutaj Niemcy mogli realizować swoje eksterminacyjne fantazje, a Ukraina i Białoruś były centralnymi miejscami Holokaustu i prób eksterminacji tak zwanych „słowiańskich podludzi”. Niemiecka opinia publiczna nigdy nie odniosła się do tej kwestii w odpowiedni sposób, a niemieckie zbrodnie na Ukrainie, Białorusi i w innych byłych republikach radzieckich bardzo często są ujmowane w kategoriach „odpowiedzialności wobec Rosji”. Dlatego z zadowoleniem przyjmujemy decyzję niemieckiego Bundestagu z 9 października 2020 r. o utworzeniu centrum dokumentacji na temat wojny eksterminacyjnej na Wschodzie i niemieckiej okupacji w Europie.

• Współczesne, refleksyjne spojrzenie na II wojnę światową musi iść w parze z ponowną oceną ówczesnych dyktatur – tzn. oprócz dyktatury nazistowskiej w Niemczech także dyktatury sowieckiej pod rządami Stalina i innych w krajach objętych wojną. Dotyczy to również dyktatur jako systemów rządów.

• Powstanie Organizacji Narodów Zjednoczonych i powojenny porządek międzynarodowy określony w Karcie Narodów Zjednoczonych są odpowiedzią na okropności II wojny światowej. Dzięki Paryskiej Karcie Nowej Europy z 1990 r. zostały one rozwinięte w oparciu o wspólne wartości. Poprzez aneksję Krymu w 2014 roku i wojnę z Ukrainą w 2022 roku Rosja próbuje zniszczyć ten międzynarodowy porządek prawa i pokoju. Stawianie oporu i przeciwstawianie się temu ze wszystkich sił, a także wspieranie Ukrainy jest głównym zadaniem społeczności międzynarodowej.

• Odpowiedzialne upamiętnienie kapitulacji faszystowskich Niemiec w 1945 roku i zwycięstwa aliantów oznacza również opowiedzenie się za pokojem w Europie i potępienie dzisiejszej wojny Rosji przeciwko Ukrainie.

Sojusz „Pamięć przeciw wojnie”
Berlin, 27 kwietnia 2022 r.